Αρχική / Αξιολογήσεις / Από το μίνιμαλ στο μάξιμαλ και πίσω στην… χρυσή τομή – Μέρος 2ο

Μοιραστείτε αυτό το Άρθρο

Αξιολογήσεις / Απόψεις / Επιλεγμένα

Από το μίνιμαλ στο μάξιμαλ και πίσω στην… χρυσή τομή – Μέρος 2ο

Από το μίνιμαλ στο μάξιμαλ και πίσω στην… χρυσή τομή – Μέρος 2ο

Στο 1ο μέρος είδαμε πώς το ρεύμα του “φυσικού τρεξίματος” και κατ’ επέκταση του μινιμαλισμού στα παπούτσια, ήρθε στο προσκήνιο προσπαθώντας να αλλάξει τα μέχρι τότε δεδομένα. Το αν και πόσο τα κατάφερε, είναι κάτι που θα εξετάσουμε σε κάποιο άλλο σημείο. Η απάντηση δεν είναι απλή, άλλωστε.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι το προς τα πού κατευθύνθηκε το κοινό όταν έστρεψε την πλάτη του στα μίνιμαλ παπούτσια (φυσικά υπάρχουν ακόμη θιασώτες της κατηγορίας αυτης, και όχι λίγοι μάλιστα).
Η εύκολη απάντηση θα ήταν τα παραδοσιακά, ή σχεδόν παραδοσιακά, μοντέλα. Αυτό θα περίμενε κανείς. Δεν ήταν όμως τόσο ξεκάθαρα τα πράγματα, μιας και το παιχνίδι έπαιρνε μια άλλη, εξίσου ενδιαφέρουσα τροπή. Ας πάρουμε τα πράγματα όμως εξ αρχής.

Το 2010, δύο πρώην σχεδιαστές της Salomon, ίδρυσαν την Hoka One One. Παπούτσια που προορίζοντο για το ορεινό τρέξιμο, με έναν σχεδιασμό που δεν θύμιζε σε τίποτα όσα γνωρίζαμε έως τότε. Κύριο χαρακτηριστικό τους, η τεράστια σε ύψος σόλα και ο πολύ μαλακός αφρός. Κατάπιναν με χαρακτηριστική άνεση τις ανωμαλίες του τερέν ή την οποιαδήποτε πέτρα και εμπόδιο.
Παράλληλα, τα ασφάλτινα μοντέλα της Hoka συνέπεσαν χρονικά με την αύξηση του αριθμού των δρομέων που έπαιρναν μέρος σε αγώνες υπεραποστάσεων. Οι ultra runners βρήκαν έναν πολύτιμο σύμμαχο στην μάχη με τα δεκάδες χιλιόμετρα και την καταπόνηση από τις τόσες ώρες στην άσφαλτο ή το χώμα. Ο ιδιαίτερα μαλακός αφρός τους μπορεί να έκανε το παπούτσι “αργό” αλλά στις τόσο μεγάλες αποστάσεις αυτό ήταν ήσσονος σημασίας. Το σημαντικό ήταν να κρατάει τα πόδια όσο πιο ξεκούραστα γινόταν ώστε να παραμείνουν στον αγώνα. Και οι δρομείς ομόφωνα δήλωναν πως οι σόλες των 30 – 34mm έκαναν εξαιρετικά την δουλειά τους.
Η απήχηση όμως της εταιρείας δεν περιορίστηκε στους δρομείς υπεραποστάσεων. Σε σύντομο χρονικό διάστημα και με μία επιθετική πολιτική προώθησης, τα Hoka άρχισαν να κερδίζουν κοινό που έτρεχε και μικρότερες αποστάσεις.
Δρομείς μεγαλυτέρων ηλικιών ή σχετικά αρχάριοι, θεωρούσαν ότι βρήκαν το “φάρμακο” για διάφορα μυοσκελετικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν. Αλλά και πιο “ικανοί” δρομείς έδειχναν προτίμηση στη νέα αυτή πρόταση, έστω για τις easy προπονήσεις τους αλλά και όχι μόνο.
Το 2014, μπορούμε να πούμε πως ο ανεπίσημος τίτλος για το “παπούτσι της χρονιάς”, δικαιωματικά ανήκε στο Clifton. Ένα μοντέλο με πολύ, πάρα πολύ cushioning και βάρος χαμηλότερο από του Adios! Φαινόταν ξεκάθαρα πως η Hoka άρχιζε να στοχεύει σε όλες τις κατηγορίες και απαιτήσεις του κοινού. Κι αυτό την επιβράβευε…

Πλέον ήταν εμφανές πως σε μικρό χρονικό διάστημα, οι τάσεις της αγοράς των δρομικών παπουτσιών είχαν μεταστραφεί ή και αντιστραφεί.
Ο κόσμος, όχι μόνο άρχισε να επιστρέφει σε παραδοσιακά μοντέλα (10-12mm drop, μαλακές σόλες, κοκ) αλλά πήγε ακόμη παραπέρα. Λες και ήταν στερημένος από όλα αυτά που για μία σχεδόν τριετία τού είχε επιβάλλει, τρόπον τινά, ο μινιμαλισμός. Πλέον μπορούσαμε να μιλάμε για το ρεύμα του μαξιμαλισμού στα παπούτσια.
Πολύ γρήγορα και άλλες εταιρείες αντιλήφθησαν πως οι δρομείς στην πλειονότητά τους ζητούσαν απορροφητικές και μαλακές σόλες. Ακόμη περισσότερο από πριν. Και άρχιζαν να λανσάρουν μοντέλα με αυτόν ακριβώς τον προσανατολισμό ή να “ενισχύουν” τα ήδη υπάρχοντα.
H Altra (0mm drop αλλά 32mm σόλα), η Adidas με το νέο Boost αφρό της, η Skechers, η Asics (το Nimbus ψήλωσε και έβγαλε και το Hoka-like, 33-M) αλλά και οι υπόλοιπες λίγο πολύ, επέλεξαν να προσφέρουν μοντέλα με πολύ μαλακό πάτημα. Ακόμη και τα πιο “elemental” παπούτσια (Kinvara, Pure κτλ) έγιναν σαφώς πιο απορροφητικά.

Hoka-Mafate_thumb

Χωρίς λόγια.

Τι ήταν αυτό όμως, που οδήγησε τις προτιμήσεις των δρομέων στο άλλο άκρο;
Κατ’ αρχάς, ήταν εμφανές πως ο κόσμος είχε κουραστεί από τις “οδηγίες και τις επιβολές” του μινιμαλισμού. Τόσο στα παπούτσια όσο και στα περί φυσικού τρεξίματος. “Ή θα ακολουθήσεις αυτά που λέμε ή θα τραυματιστείς”, έλεγαν οι πρεσβευτές του minimal, κουνώντας το δάχτυλο. Από την άλλη, ο μαξιμαλισμός δεν ευαγγελιζόταν ούτε και υποσχόταν κάτι. “Υπάρχει και αυτή η πρόταση, δοκιμάστε την και δείτε αν σας αρέσει”, απαντούσε. Πέραν της δοκιμής ενός λίγο διαφορετικού παπουτσιού, δεν είχες τίποτα να αλλάξεις όσον αφορά το τρέξιμό σου. Δεν είχες να ανησυχείς για το αν πατάς με την φτέρνα, μη τυχόν η συχνότητα είναι λιγοτέρα από 180 βήματα ανά λεπτό, πόσο ψηλά είναι το γόνατο ή πόσο όρθια η στάση σου. Δεν εξετάζουμε αν το “φυσικό τρέξιμο” είχε δίκιο ή άδικο σε όσα επεσήμαινε αλλά γεγονός είναι πως όλο αυτό άγχωνε τελικά τον δρομέα και του στερούσε την χαρά του τρεξίματος.

Ένας δεύτερος σημαντικός λόγος που οδήγησε στην εξάπλωση αυτής της κατηγορίας, έχει να κάνει με το επίπεδο προσαρμογών και την σωματική κατάσταση των νέων δρομέων. Και εξηγούμαι: είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια η αύξηση των ανθρώπων που ασχολούνται με το τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων είναι ραγδαία. Και κακά τα ψέμματα, ο νέος δρομέας είναι ανυπόμονος. Θέλει συνήθως να περάσει στο επόμενο επίπεδο με άλματα και όχι με βήματα. Έτσι, δεν δίνει στο σώμα του τον απαραίτητο χρόνο ώστε να γίνουν οι αναγκαίες μυοσκελετικές προσαρμογές. Ενώ λοιπόν θα έπρεπε κανονικά να εξασκήσει τους μύες, τους τένοντες και τους συνδέσμους του, μεταξύ άλλων, έτσι ώστε να είναι αυτοί που θα απορροφήσουν την καταπόνηση στο τρέξιμο, ο δρομέας στηρίζεται σε “εξωτερικά βοηθήματα”, όπως είναι τα παπούτσια (αυτό είναι ένα σημείο που ο μινιμαλισμός είχε σαφώς δίκιο, ως προσέγγιση). Και φυσικά, ένα παπούτσι μαλακό και απορροφητικό προσφέρει σιγουριά και ασφάλεια στο νέο δρομέα, μέχρι ενός σημείου τουλάχιστον. Σίγουρα μιλάμε για ένα υποκατάστατο, κατά κάποιον τρόπο, εν τούτοις το σημαντικό είναι πως ο νέος δρομέας αισθάνεται καλύτερα και προστατευμένος. Στην ίδια λογική εμπίπτουν και άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι εκ των πραγμάτων έχουν ένα πιο ευάλωτο σώμα. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, τα maximal παπούτσια έδιναν μια αίσθηση ασφάλειας, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό.
Επιπλέον, ο περισσότερος κόσμος συγχέει την απορρόφηση των κραδασμών με το πόσο μαλακή είναι η σόλα. Στην πραγματικότητα, μια πιο σφιχτή ρύθμιση στο υλικό της, δεν συνεπάγεται λιγότερο cushioning και προστασία. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί δρομείς, και κυρίως οι πιο νέοι στο άθλημα, θεωρούσαν ότι οι oversized και πολύ μαλακές σόλες θα τους βηθούσαν να τρέξουν πιο ξεκούραστα. Και τις επέλεγαν.

Τέλος, μην ξεχνάμε πως όλα αυτά που ο μινιμαλισμός είχε υποσχεθεί σχετικά με την εξάλειψη των τραυματισμών, ουδέποτε απεδείχθησαν, τόσο σε επίπεδο μελετών όσο και εμπειρικά. Αντιθέτως, πολλοί δρομείς τραυματίστηκαν φορώντας μίνιμαλ παπούτσια. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα αν αυτό οφείλετο στην έλλειψη των απαραίτητων προσαρμογών ή στο ότι η βιομηχανική του σώματός τους απλά δεν έκανε για κάτι τέτοιο, το σίγουρο πάντως είναι πως το κοινό δεν είχε πλέον κάποιο ισχυρό έρεισμα για να επιμείνει στην συγκεκριμένη τάση. Με λίγα λόγια, δεν είχε λόγο να συνεχίσει να επιλέγει το (φαινομενικά) “σωστό” εις βάρος του “άνετου”.

Και φτάνουμε στο καίριο ερώτημα: τα πολύ μαλακά παπούτσια, προσφέρουν όντως μεγαλύτερη προστασία από τους κραδασμούς; Η απάντηση δεν είναι απλή. Βασικά, δεν ξέρουμε ακόμη αν υπάρχει καν απάντηση.
Υπήρξε έρευνα που κετέγραψε τις δυνάμεις που ασκούνται στο σώμα κατά την πρόσκρουση, σε δρομείς που μετρήθηκαν φορώντας “παραδοσιακά” παπούτσια και παπούτσια με πολύ cushioning. Διαπιστώθηκε ότι και στις δύο περιπτώσεις, οι δυνάμεις πρόσκρουσης ήταν οι ίδιες. Από την άλλη, πολλές μελέτες έχουν δείξει πως η μαλακή επιφάνεια επαφής με το έδαφος (είτε αυτή είναι το ίδιο το έδαφος είτε η σόλα του παπουτσιού) αποφορτίζουν περισσότερο το πέλμα, διασκορπίζοντας τις δυνάμεις αυτές αποτελεσματικότερα. Οπότε, αν για παράδειγμα κάποιος έχει θέμα με τα μετατάρσια, πιθανώς θα ωφεληθεί από ένα πιο μαλακό παπούτσι. Εν τούτοις, συνολικά οι δυνάμεις πρόσκρουσης παραμένουν ίδιες. Πέραν του συγκεκριμένου, έχει παρατηρηθεί επίσης πως η πολύ μαλακή πλατφόρμα μειώνει σχετικά και την πίεση που ασκείται στους μαλακούς ιστούς, τους μύες και τους τένοντες δηλαδή. Από την άλλη όμως, οι ίδιες παρατηρήσεις έδειξαν πως ένα μεγάλο μέρος των δυνάμεων πρόσκρουσης αναγκαστικά μεταφέρονται στα κόκκαλα. Οπότε, αν κάποιος έχει π.χ. θέμα περιοστίτιδας ή γενικότερα ευαισθησία στις κνήμες, θα πρέπει ίσως να είναι προσεκτικός με την χρήση ενός πολύ μαλακού παπουτσιού.
Το μόνο βέβαιο είναι πως δεν υπάρχει επαρκής έρευνα για να στηρίξει κάποιες θέσεις σχετικά με τα οφέλη των maximal μοντέλων, εάν και εφόσον αυτά είναι υπαρκτά. Το θετικό είναι ότι αυτή η “τάση” ουδέποτε επικαλέστηκε κάτι τέτοιο.

Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε πως η χρήση των maximal παπουτσιών εμπεριέχει και κάποιους κινδύνους, υπό συνθήκες.
Ο μαλακός αφρός δίνει συχνά την εντύπωση ότι μπορεί από μόνος του να μειώσει την καταπόνηση από την επαναλαμβανόμενη πρόσκρουση στο έδαφος. Ιδίως στους νέους δρομείς, οι οποίοι δεν έχουν αναπτύξει ακόμη τις απαιτούμενες μυοσκελετικές προσαρμογές που χρειάζονται στο τρέξιμο αντοχής, το μαλακό cushioning μπορεί να “εξουδετερώσει” τους εγγενείς μηχανισμούς του ίδιου του σώματος, τους οποίους αυτό χρησιμοποιεί για να μας προστατέψει από τις υπερβολές ή τα λάθη. Δίνει δηλαδή μία ψεύτικη αίσθηση σιγουριάς, εάν δεν είμαστε προσεκτικοί.
Εν ολίγοις, τα παπούτσια δεν μας “πάνε” από μόνα τους. Πρέπει διαρκώς να έχουμε στο μυαλό μας πως η σωστή προπόνηση, η ενδυνάμωση και η αποφυγή των υπερβολών είναι αυτά που θα μας βελτιώσουν ως δρομείς και θα μας κρατήσουν υγιείς.

3ο μέρος

 

Μοιραστείτε αυτό το Άρθρο

Ο Νίκος Πήλικας είναι ερασιτέχνης δρομέας. Επειδή όμως δεν είναι καλός στο τρέξιμο, ασχολείται και με τα παρελκόμενα αυτού (π.χ. παπούτσια). Απ' ό,τι λένε, είναι καλύτερος σε αυτά...

22 Σχόλια

  1. Πάρα πολύ καλό και το 2o μέρος!
    Μου άρεσε ο επίλογος που είναι όλο το ζουμί. 😉

    “Εν ολίγοις, τα παπούτσια δεν μας «πάνε» από μόνα τους. Πρέπει διαρκώς να έχουμε στο μυαλό μας πως η σωστή προπόνηση, η ενδυνάμωση και η αποφυγή των υπερβολών είναι αυτά που θα μας βελτιώσουν ως δρομείς και θα μας κρατήσουν υγιείς.”

  2. …δυστυχως, και το ανυποδητο τρεξιμο, εφοσον δεν τηρουνται θεμελειωδεις κανονες, οδηγει σε τραυματισμους, ιδιαιτερα υπουλους, αφου εντοπιζονται κυριως στο πελμα!Ομως το μεγαλο πλεονεκτημα ειναι οτι μαθαινεις σωστα την τεχνικη του τρεξιματος, κατι ιδιαιτερα σημαντικο ωστε ν’αποφευγονται υπερφορτισεις συγκεκριμενων σημειων των ποδιων απο τη κακη σταση του σωματος, αποκτας δρομικη οικονομια και φυσικα εχεις καλυτερη αισθηση των επιφανειων πανω στις οποιες τρεχεις, ενω παραλληλα βοηθα σημαντικα και στο τομεα της ισορροπιας!Το παπουτσι, ειδικα δε το χοντροπαπουτσο, στη κυριολεξια “κοιμιζει” το ποδι…συγχωρει βραχυπροθεσμα (αλλα επ’ουδενι ποτε μακροπροθεσμα) τα λαθη … και θεωρω οτι μπορει ισως να βοηθησει μονο στις υπεραποστασεις, οπου λογω κοπωσης … χαλαει η σωστη σταση σωματος!Νομιζω οτι ο συνδιασμος ανυποδητου και ενυποδητου τρεξιματος ειναι ο,τι το καλυτερο … κι αυτο προσπαθω προσωπικα ν’ακολουθησω … με τις πολυ φτωχες γνωσεις που εχω στα θεματα που αφορουν το τρεξιμο!

    Συγχαρητηρια Νικο για το εξαιρετικο αρθρο … διοτι σε καθε προσεγγιση … αυτο που εν τελει μετραει ειναι το φιλοσοφικο υποβαθρο κι η λογικη πανω στην οποια στηριζεται!!!

  3. Χρήστο και Σπύρο, χαίρομαι που σας άρεσε! 🙂
    Σχετικά με αυτό που είπε ο Σπύρος περί εναλλαγής, πoλλές έρευνες έχουν δείξει πως το rotation μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών παπουτσιών, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμού. Ο λόγος είναι ότι έτσι δουλεύουν περισσότερα σημεία του ποδιού συνολικά ενώ δίνεται και η δυνατότητα σε κάποια να αποφορτιστούν.

  4. Σωστή η προσέγγιση του θέματος από τον guru μέχρι και εγώ ως φανατικός του μινιμαλ έχω βάλει στο rotation παπούτσια που δεν τα τα αγόραζα ποτέ.

  5. Γεια σου ρε Νικο με τα ωραια σίκουελ!!
    Και εγω αυτης της αποψης ειμαι για το rotation των παπουτσιων αν και εχω ακουσει και τη θεωρία οτι αν κατι δουλευει και δε σε τραυματιζει δε το αλλαζεις ποτε, την οποία ομως δεν πολυασπαζομαι καθαρα απο θεμα μηχανικής. Στο βουνό ισως τα πραγματα να ειναι διαφορετικά αλλα στο δρομο η επαναλαμβανομενη καταπονηση στο ιδιο σημειο ειναι κατι σα το μαρτυριο της σταγονας.

  6. Πολύ ωραίο άρθρο και επίκαιρο τον τελευταίο καιρό. Προσωπικά δεν έχω δοκιμάσει να τρέξω maximal παπούτσια και δεν το πολυθέλω κιόλας. Ωστόσο όταν ακούς από άνθρωπο που τρέχει αρκετά φράσεις όπως “με τα Hoka έφυγαν οι πόνοι από όλο το σώμα” μπαίνεις σε σκέψεις.

  7. @dimitrissss Έχω τα Clifton. Τα φοράω σε μερικά recovery κυρίως. Σε ελεύθερα όταν τα έτρεξα, δεν μπορώ να πω ότι είδα κάποια διαφορά στην κόπωση. Είναι και διαφορετικά τα γούστα μου βέβαια…

  8. Echelons στο στοιχείο του !! Για μια ακόμη φορά πλήρως εμπεριστατωμένο άρθρο

  9. Πολυ καλό Νικ! Για εμάς με χρονάκια και αρκετά κιλά μια χαρά είναι
    η ..Γαλλική ανάρτηση!!!!

  10. Έκλεισε το θέμα με πλήρη κάλυψη! Σε ευχαριστούμε! Πάμε όλοι για πλατφόρμες!

  11. Ετσι Νικολα, ποικιλια στην προπονηση…. ποικιλια και στα παπουτσια!!!

  12. @christosbilionis Δοκίμασέ τα Χρήστο, δεν χάνεις τίποτα… Έχει και κάποια μοντέλα με λίγη στήριξη.

    @kalogeridis Τι έκλεισε ρε Παναγιώτη, έχει και 3ο μέρος!

    @alexandrosraptis Έτσι πιστεύω κι εγώ, Αλέξανδρε. 2+ χρόνια που φοράω τα πάντα, νομίζω ότι οφελημένος έχω βγει…

  13. Εξαιρετικό άρθρο!
    Πάντως δε με πείθει τίποτα ακόμη για να αφήσω τα Ζάντε μου κ να φορέσω αυτούς τους κοθόρνους! Ακόμα και στην ίδια τιμή να ήταν.

  14. @big-blue Και πολύ καλά κάνεις!; -)

  15. Καλούτσικο…Μας καλυψες…δεν χρειαζεται και 3ο μέρος…

  16. @ioannis_vlontakis Ας αποφανθεί ο λαός…

  17. Τώρα τα διάβασα, εξαιρετικότατα αμφότερα! Μπράβο!

  18. @rigelian Σ’ ευχαριστώ Κωνσταντίνε, χαίρομαι που σου άρεσαν! 🙂

  19. Εύγε για το άρθρο κ.Καθηγητά!!!!!!!

  20. Αυτό το ζευγάρι δρομέων, νομίζω δεν θα διάβαζε καν το 1ο και 3ο μέρος του άρθρου…

    https://www.flickr.com/photos/140798332@N04/28283670630/in/dateposted-friend/

  21. Είχα διαβάσει τα άρθρα όταν πρωτοδημοσιεύτηκαν τα ξαναδιάβασα και τώρα. Εξαιρετική προσέγγυση χωρίς δογματισμούς και παρωπίδες. Οι απόψεις σου πάντα στα όρια του μέτρου. Μπράβο!

  22. @albertosalazar Να ‘σαι καλά, φίλε μου! 🙂
    Ούτως ή άλλως, ο τρόπος που εξελίχθηκαν τα πράγματα στον συγκεκριμένο χώρο, δείχνει ότι δεν χωρούν δογματισμοί…

Αφήστε μια απάντηση